Chân dung tân Thủ tướng Scott Morrison
Ảnh: Getty
Tiểu sử ông Morrison
Năm 2007, lần đầu tiên được bầu làm đại biểu Quốc hội liên bang, đại diện cho cử tri khu vực Cook ở vùng Đông Nam Sydney.
2013 được bổ nhiệm Bộ trưởng Bộ Di trú trong Chính phủ của Liên đảng Tự do-Quốc gia do Thủ tướng Tony Abbott đứng đầu. Trước đấy, năm 2009, đảm nhiệm vị trí theo dõi và phản biện chính sách di trú của của Chính phủ đảng Lao động cầm quyền khi đó.
Tháng 9/2015, đảm nhận vị trí Tổng trưởng Ngân khố trong Chính phủ của Thủ tướng Malcolm Turnbull.
Chiều 24/8/2018, được Tổng toàn quyền bổ nhiệm chức Thủ tướng thứ 30 của Úc.
Ông Morrison có quan điểm bảo thủ về các chính sách liên quan đến xã hội. Từng là một trong mười nghị sỹ của Đảng Tự do bỏ phiếu phản đối dự luật hôn nhân đồng tính do chính Đảng Tự do của ông khởi xướng vào năm 2017.
Tuy nhiên, Tân thủ tướng lại là người có quan điểm khá cởi mở trong chính sách kinh tế. Trong thời gian giữ chức Tổng trưởng Ngân khố, các chính sách do ông đề xuất đều hướng tới việc mở cửa thị trường và thúc đẩy kinh doanh. Đề án cải cách thuế của ông được cả hai chính đảng lớn ủng hộ là một ví dụ cụ thể.
Liệu chính sách nhập cư của Úc có thay đổi?
Nhiều người ủng hộ chính sách nhập cư cởi mở đã lạc quan khi ông Morrison giành chiến thắng trước ông Peter Dutton, vốn theo đuổi chính sách nhập cư cứng rắn, trong cuộc đua giành chức Thủ tướng.
Trong thời giam làm Tổng trưởng Ngân khố, Morrison từng có những phát biểu ủng hộ chính sách nhập cư mở rộng khi khẳng định tỷ lệ nhập cư cao mang lại nhiều lợi ích cho nền kinh tế Úc hơn là những ảnh hưởng tiêu cực. Thực tế là những người mới nhập cư đã đóng góp hàng tỷ đô la mỗi năm cho ngân sách và bổ sung nguồn nhân lực có tay nghề cho thị trường lao động đang bị già hóa của Úc.
Tuy nhiên, nhiều tín hiệu hiện tại cho thấy, ít có khả năng Chính phủ của Scott Morrison sẽ mở cửa hơn trong vấn đề người nhập cư so với Chính phủ của Thủ tướng Turnbull trước đó, ít nhất là trong ngắn hạn.
Năm 2013, với vai trò là Bộ trưởng Di trú, ông Morrison đã đưa ra chính sách cứng rắn với người nhập cư bất hợp pháp thông qua chiến dịch đóng cửa biên giới trên biển với tên gọi “Chấm dứt di dân bất hợp pháp qua đường biển”.
Năm 2014, Morrison bị Ủy ban nhân quyền Úc lên án về việc không bảo vệ quyền của trẻ em bị tạm giữ trong các trại tị nạn do Úc quản lý. Cũng trong năm này, Quốc hội đã thông qua một dự luật do ông đệ trình, theo đó, trao quyền cho Bộ trưởng Di trú trong việc trả người tị nạn, giam giữ không cần kết án hay từ chối nhập cư vào Úc đối với bất kỳ ai tới Úc bất hợp pháp bằng tàu biển.
Scott Morrison khi ở vị trí theo dõi và phản biện chính sách di trú của Đảng Tự do đối lập
nói chuyện với lãnh đạo Đảng, Tony Albott năm 2011. Ảnh: Alan Porritt
Trong năm tài chính 2017-18, số người được cấp visa định cư tại Úc là 162.000, thấp hơn so với chỉ tiêu 190.000. Ông Morrison, lúc đó là Tổng trưởng Ngân khố, lý giải rằng, điều này không phải do Chính phủ chủ động hạn chế cấp visa định cư mà do DOHA không nhận được đủ số hồ sơ đáp ứng yêu cầu luật định
Tuy nhiên, số liệu thống kê lại cho thấy một câu trả lời hoàn toàn khác. Trong năm 2017-2018, có 145,303 hồ sơ xin visa định cư diện tay nghề, nhưng chỉ có 111,099 visa được cấp. Trong số 125,829 hồ sơ xin visa diện đoàn tụ gia đình, chỉ có 47,732 visa được cấp.
Hơn ai hết, ông Morrison hiểu rõ tác động tiêu cực của chính sách nhập cư thắt chặt đối với ngân sách nhà nước, với thị trường lao động nói riêng và với nền kinh tế Úc nói chung. Tuy nhiên, Chính phủ mới của ông sẽ phải đối mặt với những bài toán khác nan giản không kém.
Theo thống dân số, trong năm tài chính 2017-18, dân số Úc tăng thêm 388,000 người, tương đương 1.6% dân số và đạt mức 25 triệu người. Đây là tỷ lệ tăng dân số cao nhất trong số các nước thành viên của Tổ chức hợp tác phát triển kinh tế (OECD), gấp 2.5 lần tỷ lệ trung bình của các nước này. Con số tăng này, phần lớn là do người nhập cư mang lại.
Vấn đề nằm ở chỗ, tuyệt đại đa số người mới nhập cư tập trung sinh sống tại hai thành phố chính là Melbourne và Sydney. Trong 10 năm, dân số Melbourne tăng 1,1 triệu người, Sydney tăng 845,000 người và do đó đã tạo ra gánh nặng vô cùng lớn đối với hệ thống cơ sở hạ tầng ở hai thành phố này, cũng như những thách thức đối với chính quyền trong việc đảm bảo chính sách phúc lợi xã hội cho người dân.
Kết quả thăm dò dư luận gần đây cho thấy, hơn một nửa số người được hỏi mong muốn Chính phủ có biện pháp quản lý số lượng người nhập cư để đảm bảo chất lượng cuộc sống cho những công dân hiện tại của nước Úc.
Ông Tony Abbott, cựu Thủ tướng Úc, cho rằng một chính sách nhập cư cởi mở không mâu thuẫn với việc Chính phủ có thể đưa ra những chính sách thắt chặt trong ngắn hạn để đảm bảo mức sống của người dân Úc
Trong phiên họp báo đầu tiên trên cương vị Thủ tướng, ông Morrison khẳng định sẽ lắng nghe ý kiến cử tri nhiều hơn.
Do vậy, cân bằng giữa chính sách nhập cư mở cửa để mang lại nhiều lợi ích nhất cho nền kinh tế Úc và bảo đảm phúc lợi xã hội ổn định cho người dân là bài toán mà tân Thủ tướng cần giải quyết, cả trong ngắn hạn và dài hạn.
Luật sư Đỗ Gia Thắng
Tổ hợp luật sư đa quốc gia Nguyễn Đỗ